Kitap nasıl yazılır sorusu birçok yazar adayının aklına gelen temel sorudur. Siz de bir kitap yazmak istiyorum diyor ancak nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız yazımı okuyabilirsiniz. Sizin için işinize yarayacak temel noktaları kısa ve anlaşılır bir şekilde derlemeye çalıştım.
Kitap yazmak istiyorum!
Evet, hayatımızın belirli bir döneminde birçoğumuz kendi kendine bu cümleyi kurmuştur. Hatta kendi kendine kurmakla kalmayarak, belki bir arkadaş ortamında belki de aynın karşısında bu cümleyi yinelemiştir. Özellikle hayali yazar olmak isteyen kişilerin slogan cümlesi kitap yazmak istiyorum cümlesidir.
Burada ilk yapmanız gereken şey kendinize şu soruyu sormak: Ne tür bir kitap yazmak istiyorum?
Belki de yazmaya başlamadan önce gereken hazırlıklar sürecinin temelinde yatan soru budur. Çünkü ne tür bir kitap yazacağınıza karar vermeden bu işe kalkışmanız çok zordur. İlla bunu sınıflandırmak şart mı kardeşim dediğinizi duyar gibiyim. Evet, maalesef şart. Çünkü yazmak istediğiniz kitabın, daha geniş bir söylemle eserin ne olacağına karar vermeden hazırlık yapmanız neredeyse imkansızdır. Kitap nasıl yazılır sorusunun yanıtını almakta da bu anlamda zorlanabilirsiniz.
Kitap nasıl yazılır?
Bu sorunun yanıtı sayfalarca kendi başına bir kitap olabilir. Ya da birçok yazarlık ve farklı kurslarda eğitimlerle ancak aktarılabilir. Roman ayrı, öykü ayrı, deneme ayrı, çocuk kitabı ayrıdır. Her birinin kendine has yazma teknikleri vardır. Konumuzun başlığı temel bir soru olduğu için maalesef tür tür detaylara girmeden, genel hatlarıyla kitap yazma sürecinin inceliklerinden bahsedeceğiz.
Hangi türü yazacağınıza karar verin! Evet, roman mı yazacaksınız, akademik bir eser mi, bir araştırma konusu mu, kişisel gelişim mi? Hangi tür de bir kitap yazacağınıza karar verin. Bu kararı verdikten sonra, hangi alt türde bir kitap olacağına da karar vermelisiniz. Mesela bir roman yazmaya karar verdiğiniz. Bu bir aşk romanımı, macera mı, polisiye mi olacak gibi soruları mutlaka kendinize sorun. Yok ben hayatımı roman yapmak istiyorum diyorsanız, biyografi formatında mı yoksa otobiyografi formatında mı olacak seçiminizi yapın!
Kaliteli bir kitap yazmak istiyorum!
Eşdeğer eserleri mutlaka inceleyin! Yazmak istediğiniz kitabın türünü belirlediniz. Şahane. Alt türünü de belirlediniz. Bu da şahane. Şimdi sıra geldi konuya. Konunuz zaten bellidir ama sizin bilginiz bunun için yeterli midir? Bu sorunun cevabından emin değilseniz, konunuza ve türünüze göre benzer ve eşdeğer eserleri mutlaka inceleyin. Kitap Yurdu, Babil gibi kitap satış sitelerinin arama motorlarını kullanarak bulabilirsiniz. Eserleri temin etmeseniz bile tanıtım bültenlerini mutlaka okuyun. Ayrıca eşdeğer eserlerin sayfa sayılarını da gözlemlemeyi unutmayın!
Detaylıca araştırma yapın! Evet, belki de en çok sıkılacağınız aşama burası olabilir. Ama iyi bir kitap yazmak istiyorum diyorsanız öncesinde çok iyi bir araştırma yapmalısınız. Okura hangi bilgileri vereceğinizi tespit etmeli, o bilgilerin doğruluğundan da emin olmalısınız. Unutmayın, sadece Google üzerinden yapılacak bir araştırma sizi yanıltabilir. Bu yüzden bilimsel kaynakları detaylıca kullanabilirsiniz. Mesela akademik veya araştırma/inceleme kitap yazacaksanız YÖK’ün tez merkezi sitesinde ve Google Akademik sayfasında doktora ve yüksek lisansa tezleri ile bilimsel makaleleri inceleyebilirsiniz.
Çalışma planı çıkarın! Okudunuz, araştırdınız, incelediniz ve yazmaya hazırsınız! Harika! Yazmaya başlamadan önce mutlaka ama kendinize bir sinopsis veya kurgu özeti gibi bir taslak çıkartın. Mesela hangi konu başlıklarını ele alacaksınız listeleyin. Unutmayın, sınırlarınızı çizmezseniz asla yazamazsınız. Çünkü ne yazacağınızı bilemezsiniz. Ya da roman yazacaksanız kurgunuzun özetini mutlaka çıkarın. Dört-beş sayfalık bir özet sizin için hayati önem taşıyacaktır. Ayrıca altına kurgu notlarınız, kullanacağınız aforizmalar, vereceğiniz detaylı bilgiler gibi anektodları mutlaka sıralayın. Yazarken inanılmaz faydasını göreceksiniz!
Kaliteli bir kitap nasıl yazılır?
Sayfa sayınızı belirleyin! Evet, normal bir yazın sürecinde kişinin daha doğrusu sanatçının kendisini sayfa sayısı ile sınırlaması yanlıştır. Ancak her yerde olduğu gibi, her türün kendine has bir hacmi ve sayfa sayısı vardır. Mesela bir 500 sayfalık bir roman veya inceleme kitabı olabilir ama 500 sayfalık bir öykü veya deneme kitabı işi sakıncalıdır. Bu yazılı bir kural değildir ancak türüne göre uygunluk için gereklidir. Basit bir örnekle, spor bir arabanız olmasını istiyorsunuz ama bunun içine minibüs gibi on koltuk yerleştirmeyi planlıyorsunuz. Karşınıza absürt bir tablo çıkıyor değil mi? Kitap işinde de sayfa sayısı böyledir işte.
Burada dikkatinizi çekmenizi isteyeceğim esas konu ise kelime sayısıdır. Sayfa sayısı Word’deki yazı puntosu, satır aralığı, yazı fontu gibi değişkenlerden dolayı sizi yanıltabilir. Kaldı ki bunun kitabı bir sayfada planlanması ise bambaşkadır. Mizanpaj dediğimiz olgu sizin yazdıklarınızın kitap sayfaları haline çevrilmesidir. Evet, mizanpaj aşamasında da benzer değişkenlere göre sayfa sayısı değişecektir. Ama temel olarak kelime sayısına göre plan yapmanız daha iyidir.
Peki kelime sayısını nasıl hesaplayacağız?
Ortalama bir yetişkin kitabında ve ortalama bir ebatta (13,5 cm X 21 cm ebadında) bir sayfada 200 kelime bulunmaktadır. Tabii bu 180 de olabilir 250 de. Ama temel olarak 200-220 kelime sayısını baz alabilirsiniz. Mesela 250 sayfalık bir kitap olmasını istiyorsunuz. Buradan hareketle, 250 sayfa çarpı 200 kelime eşittir 50.000 yani bu demek oluyor ki elli bin kelimeye yakın bir kelime sayısını hedeflemeniz gerekmektedir. Ama bölüm boşlukları, sayfa sonu boşlukları vs gibi durumları da düşünerek kelime sayısını aşağıya çekebilirsiniz.
Kelimeleri teker teker sayacak mıyız?
Hayır, Word sizin yerinize zaten otomatik olarak saymaktadır. Sol alt köşede sayıyı söyler. Şayet o sekme kapalı ise, yazdığınız kısımların tümünü seçerek sağa tıklayıp detaylara bakabilirsiniz. O da olmazsa dosya üzerinde sağa tıklayıp ayrıntıları seçerseniz her şeyi görebilirsiniz. O dosya başında kaç saat geçirdiğinizi bile!
Sözlük okumayı ihmal etmeyin! Yazın sürecinin başında veya aşamalarında mutlaka ama mutlaka sözlük okuyun. Unutmayın, hammaddeniz kelimeler! Kelimelerin anlamlarını daha iyi görmek ve uygulamak, kelime dağarcığınızı geliştirmek için sözlük okumayı ihmal etmeyin. Okumaya başladığınızda farkı göreceksiniz!
İstikrarlı zaman ayırın! Yazmak eylemi zorlu ve istikrar gerektiren bir süreçtir. Birçok kişi yazmaya başlamıştır ancak çok az kişi eserini tamamlamıştır. Bu yüzden sabırlı ve istikrarlı olmaya gayret edin. Günün veya haftanın belirli saatlerini mutlaka bu iş için ayırın. Kendinize kısa süreli hedefler koyun. Mesela bugün en az beş yüz kelime yazacağım deyin.
Metni budayın, yazmaktan çok silmeyi deneyin! Çoğunlukla fazla yazmak iyi yazmakla karıştırılır. Önemli olan daha az kelime veya cümlelerle meramınızı en etkili şekilde okura aktarmaktır. Bu yüzden gereksiz kelimeleri ve hatta cümleleri silin. Bu uygulama metin budama denilmektedir. Ara ara metin budama yaparak yazdıklarınızın daha kaliteli hale geldiğini göreceksiniz.
Editörler veya yazar koçlarıyla çalışın! İyi bir editör veya yazar koçu, sizi sağlıklı yönlendirecek ve eksiklerinizi tamamlamak konusunda büyük destek sağlayacaktır. Eğer imkanınız varsa editörlerden ve yazar koçlarından destek almaya çalışın.
Temel olarak kitap yazma sürecinde, daha doğrusu öncesinde yapmanız gerekenler bunlar. Zaman içerisinde yazıyı elimden geldikçe güncellemeye çalışacağım. Kitap yazma sürecinde sormak istediğiniz sorular olursa, bana danışabilirsiniz. Buraya tıklayarak bana ulaşabilirsiniz.
Kelimeleriniz güçlü, okurunuz bol olsun!