Yazarların mahlasları neler diye hiç düşündünüz mü? Ünlü yazarların takma isimleri (müstear isimleri) neler ve neden mahlas kullandılar hiç merak ettiniz mi? Peki ya mahlas nedir? Müstear isim nedir? Gelin birlikte göz atalım.
Kitap yazmak, başka bir deyişle eser oluşturmak övünülecek ve gurur duyulacak bir eylemdir. Yazın dünyasına adım atan herkes ismini duyurmak ve geniş kitlelere ulaşmak ister. Buna rağmen geçmişte olduğu gibi günümüzde de hem dünya hem de Türk edebiyatında pek çok şair ve yazar kendi ismi yerine mahlas (takma ad) ya da başka bir deyişle kalem ad kullanmışlardır. Bu yüzden ünlü yazarların takma isimleri denilince karşımıza uzunca bir liste çıkmaktadır.
Mahlas ne demek?
Mahlasın sözlük anlamı, nam, lakap, ikinci ad olarak geçer. Bir şairin veya yazarın, asıl adından başka, edebi eserlerinde kullandığı bir isimdir.
Mahlas, Türk Halk Edebiyatında, yeni bir yazar veya şaire ustası tarafından verilen takma addır. Fakat günümüzde daha çok müstear teriminin yerine kullanılmaktadır. Müstear ise çeşitli sebeplerle kendi adının yerine kalem adı olarak başka bir isim kullanılmasıdır.
Yazarlar neden mahlas kullanır?
Yazarların mahlas kullanmasının perde arkasında birçok farklı neden yatmaktadır. Bunlardan bazıları ise şunlardır:
- İlk neden, Türk halk edebiyatındaki gelenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Üstatları tarafından bir manzumeyle kendilerine sunulan mahlas ismi kullanmak dönemin en büyük ve onur verici adetlerinden birisi olmuştur.
- Siyasi sebeplerle ismini gizli tutmak, geçmişte de günümüzde de çok sık rastlanan bir olgudur, ne yazık ki. Orhan Kemal, Aziz nesin ve Nazım Hikmet gibi isimler siyasi baskılardan kaynaklı olarak belirli dönemlerde mahlas kullanmışlardır.
- Pek çok yayınevinin kitap yayımlamak için, Türk yazarlar yerine yabancı yazar tercih etmeleri de nedenler arasındadır. Örneğin Aziz Nesin ilk romanını kendi adıyla yayımlayacak yayınevi bulamadığı için yabancı isim kullanarak kitabını bastırabilmiştir.
- Edebiyat dünyasında belli üne sahip kişilerin, ticari kaygılarla, kapasitelerinin altında piyasa işi olarak yaptıkları eserlerde mahlas kullandıkları görülmüştür. Peyami Safa, para kazanmak amaçlı yazdığı piyasa romanlarında Server Bedi müstear adını kullanmıştır.
- Bazı genç yazarların yazdıkları eserlere güvenlerinin az olması, onları mahlas isim kullanmaya itmiştir.
- Birçok kadın yazar, özellikle erkek egemen toplumlarda, diledikleri gibi yazabilmek ve ön yargıları aşarak, hem erkek hem de kadın yazarlara hitap edebilmek için mahlas isim kullanmışlardır. Harry Potter’ın yazarı Joanne Rowling, kadın olduğu anlaşılmasın diye ismini kısaltmalarla K. Rowling yapmıştır.
- Son olarak, gerçek isminin uzun, akılda zor kalan olması ya da ailesinin adının çeşitli sebeplerle eseriyle anılmasını istememek gibi nedenleri ekleyebiliriz. Asıl ismi Ricardo Eliecer Neftalí Reyes Basoalto olan şair,kısa olduğu için Pablo Neruda mahlasını kullanmıştır.
Ünlü yazarların mahlasları
İşte Türk ve dünya edebiyatında mahlas kullanan bazı yazarlar ve kullandıkları mahlaslar:
- Nazım Hikmet: Orhan Selim, Ahmet Oğuz Saruhan, Mümtaz Osman ve Ercüment Er
- Ziya Gökalp: Tevfik Sedat, Demirtaş, Gökalp, Türk Millîyetçiliğinin Babası, Bimar, Büyük Baba, Meclis-i İdare Vilayet Kitabesi’nden Ziya.
- Halide Edip Adıvar: Halide Salih
- Yahya Kemal Beyatlı: Süleyman Sadi kısaca S.S.
- Reşat Nuri Güntekin: Ateş Böceği, Ağustos Böceği, Yıldız Böceği, Cemil Nimet, Hayreddin Rüştü, Mehmet Ferit, Sermet Feri
- Peyami Safa: Peyman, Safiye, Serazad ve Çömez
- Kemal Tahir: Stepne, Remzi Işık Orhan Veli Kanık: Mehmet Ali Sel ve Adil Han
- Aziz Nesin: Berdi Birdirbir, Bahri Filefil, Fettane Şatifil, Kerami Pestenkerani, Kerim Kihkih, Ord. Prof. Paf-Puf, Dr. Daim Değer, Oya Ateş, Vedia Nesin.
- Joanne Rowling : K. Rowling (Harry Potter’ın yazarı)
- Eric Arthur Blair: George Orwell (Hayvan Çiftliği’nin yazarı)
- Charles Lutwidge Dodgson: Lewis Carroll (Alice Harikalar Diyarında’nın yazarı)
- Ricardo Eliecer Neftalí Reyes Basoalto: Pablo Neruda